Welke invloed heeft stress op jouw menstruatiecyclus en hormonen

De invloed van stress op jouw menstruatiecyclus en PCOS

Foto van Geschreven door</br>Natashja Klein

Geschreven door
Natashja Klein

Stress is van grote invloed op jouw menstruatiecyclus. In mijn eerste blog over PCOS, het polycysteus ovarium syndroom, heb je kunnen lezen dat stress een grote boosdoener is van jouw hormonale disbalans. Niet alleen als je PCOS hebt, maar ook als je een onregelmatige cyclus hebt of PMS klachten ervaart. En zelfs als je op dit moment geen klachten ervaart – dan is langdurige stress niet gezond. Voor niemand.

In dit blog lees je welke vijf vervelende gevolgen stress heeft voor jouw menstruatiecyclus en hormoonbalans én deel ik mijn tips om meer te ontspannen op een laagdrempelige manier.

De invloed van stress op jouw menstruatiecyclus:

“Het gas- en rempedaal”

Aan de vrouwen die ik begeleid leg ik de invloed van stress op jouw hormonen uit aan de hand van het gas- en rempedaal. Als jij ‘aan’ staat en het gas lekker intrapt, dan maakt jouw lichaam stress hormonen aan. Het stress hormoon is cortisol en in situaties waarin je snel moet handelen maak je ook adrenaline aan. Kortdurende stress is helemaal niet verkeerd. Tijdens een belangrijke bespreking op het werk of een presentatie op school ervaar je spanning, je staat ‘aan’. Tot dusver niks ernstigs. Maar in de huidige maatschappij staat vrouwen vaak de hele dag aan. Lekker gassen! Hup gaan met die banaan. “Ik heb het zo druk”, “geen tijd voor ontspanning”, “doelloos scrollen” en “lunchen achter de laptop”. Ongetwijfeld voorbeelden die je herkent.

Ook ik heb de afgelopen 10 jaar een hoop gas gegeven. Afremmen deed ik nauwelijks, ik stond altijd aan. In het ziekenhuis werd me de vraag gesteld of ik veel stress ervaarde. ‘Tja, wat is veel stress’ dacht ik. ‘Viel wel mee’ antwoorde ik.

Ik saboteerde ons fertiliteitstraject

Twee jaar geleden kwam ik erachter hoeveel negatieve effecten stress heeft op mijn hormoonhuishouding, maar ook op mijn fysieke en mentale gestel. Dat was dat best schrikken! Ik vond het confronterend, want jeetje dit deed ik al jaren zo. Ik vond het heftig te beseffen dat ik mijn hormonen en ons fertiliteitstraject saboteerde.

Tijd om het rempedaal te vinden en die sneller in te trappen: meer en regelmatig ontspannen. Lukt jou dat goed? De meeste vrouwen die ik begeleid geven aan moeilijk of haast niet in een ontspannen staat te komen. Ze vinden ontspannen moeilijk, hebben er geen tijd voor of zijn zich niet eens bewust van de negatieve invloed op alle hormonale processen. En met ontspannen bedoel ik niks doen: wandelen in de natuur, rustig zitten zonder tv of telefoon, je hobby uitoefenen zoals die van mij: paardrijden op het strand. In plaats van meegaan met de waan van de dag (“jeetje wat vliegt de tijd voorbij – goh wat heb ik eigenlijk gedaan afgelopen week”) meer bewust en intentioneel leven. Jouw lichaam heeft dit nodig, jouw hormonen hebben dit nodig.

Vijf vervelende gevolgen van stress op jouw menstruatiecyclus

Terug naar onze stress hormonen: cortisol en adrenaline. Beiden worden aangemaakt in onze bijnieren. Hoe kan het toch dat stress of te veel ‘aan’ staan zo’n negatief effect heeft op jouw hormonen?

Hieronder heb ik vijf vervelende gevolgen toegelicht van langdurige aanmaak van stress hormonen. Hopelijk helpen deze voorbeelden je beter te begrijpen waarom het van belang is jouw lichaam meer ontspanning te gunnen en te geven. En hou het simpel. Je hoeft niet ineens te mediteren of yoga te doen. Doe wat voor jou werkt en waar jij je goed bij voelt. Ik kijk en denk hierin graag met je mee 😊

  1. Stress gaat altijd voor voortplanten en spijsvertering!

Als je langdurig aan staat, dan maakt jouw lichaam continu (te veel) cortisol aan. Een bouwstof van cortisol is progesteron en laat progesteron nu een heel belangrijk hormoon zijn voor je menstruatiecyclus en onmisbaar voor jouw eisprong. Te veel cortisol snoept jouw progesteron op waardoor je onvoldoende overhoudt voor jouw eisprong. Je menstruatie wordt nog onregelmatiger of blijft  zelfs weg.

Je hypofyse krijgt namelijk te veel het signaal dat er gevaar is en dat je in actie moet komen. Hierdoor raakt jouw HPA-as (de stress as) overactief. Zolang jouw HPA-as actief is krijgt jouw HPG-as (voortplanten) niet de kans. Jouw hersenen denken dat er gevaar is waardoor de hypofyse (een belangrijke hormoonklier in de hersenen) de HPG-as (voortplanten) letterlijk uitschakelt. Er is voor jouw lichaam gevaar en tijdens gevaar (vluchten) kan je je niet voortplanten en is er geen tijd voor jouw darmen om rust ‘spijs te verteren’.

2. Stress laat je bloedsuikerspiegel schommelen

De aanmaak van cortisol heeft als resultaat dat jouw bloedsuikerspiegel gaat pieken / schommelen. Dit gebeurt omdat je lichaam suikers vrij maakt om in actie te komen (brandstof voor je gaspedaal 😉). Als je PCOS hebt en/of insulineresistentie bent, wordt dit nog meer versterkt door onvoldoende ontspanning. Hieronder heb ik dit weergegeven:   

3. Stress snoept belangrijke vitamines en mineralen op

Bij het eerste punt ik de bouwstof progesteron voor de aanmaak van het stress hormoon. Naast deze bouwstof heeft hebben jouw hormonen ook vitamines en mineralen nodig voor een goede werking. Een aantal bekende vitamines en mineralen zijn onder andere: magnesium, foliumzuur, ijzer, vitamine C en vitamines B6. Deze vitamines & mineralen zijn ook hard nodig voor de aanmaak van jouw geslachtshormonen en betrokken bij vitale functies. Bij langdurige stress worden zowel de bouwstoffen, als zeer belangrijke vitamines en mineralen opgesnoept voor de aanmaak van stress hormonen.

4. Je krijgt meer lekkere trek

Veel ‘aan staan’ zorgt voor meer vraag naar voedsel en (lekkere) trek. Leptine en Ghreline zijn twee hormonen die direct van invloed zijn op je eetlust. Leptine zorgt voor een vol gevoel en ghreline geeft je juist een seintje dat het tijd is om te eten. Nu denk je misschien dat één slechte nacht of een zeer drukke periode weinig invloed heeft op je hormonen. Maar met langdurige stress en een verstoord slaapritme je wél een probleem. Volgens een Amerikaans onderzoek uitgevoerd door Eve van Cauter zijn twee korte nachten van vier uur slaap namelijk al voldoende om je hormoonsysteem uit balans te brengen.

Per uur dat je minder dan acht uur slaapt, maak je ongeveer 5 procent minder leptine en 5 procent méér grhreline aan. Concreet betekent dit dat je eetlust ook met ongeveer 5 procent toeneemt. Vooral het snaaien neemt toe. Naarmate je het enorm druk hebt en maar door blijft gaan neem je niet de tijd om gezond te eten. Je lichaam vraagt door de toegenomen ghreline steeds meer om eten en het kost dus steeds meer moeite om van die zak drop af te blijven of die reep Tony Chocolonely 😉. En zo ga je al snel dubbel de mist in.

5. Bij langdurige stress wordt jouw immuunsysteem onderdrukt

Nog eentje dan: cortisol onderdrukt ook jouw immuunsysteem. Als er gevaar dreigt is er geen tijd om ziek te worden. Het onderdrukken van jouw immuunsysteem betekent dat jouw lichaam ziekmakende indringers zoals bacteriën, schimmels, infecties en andere schadelijke stoffen niet tegenhoudt omdat het druk is om te vluchten. Er is immers gevaar.

Je kent (of bent) vast wel een persoon die op vakantie altijd ziek wordt. Op vakantie kom je tot rust, cortisol onderdrukt niet meer je immuunsysteem en je wordt ziek.. Dit betekent dat je langdurig gestresst bent geweest en onvoldoende ontspanmomenten of oplaadmomenten hebt gehad. De focus van je lichaam lag op vluchten in plaats van gezond blijven.

Laat het gaspedaal dus wat meer los

Ga eens na bij je jezelf? Hoe vaak ontspan jij nu echt? En dan bedoel ik niet tv kijken of op je telefoon scrollen. Gewoon een rondje wandelen zonder bezig te zijn met de tijd, journalen, de natuur in, puzzelen of een warm bad nemen.

Wat werkt voor jou?

Doe vooral wat voor jou werkt. Meer ontspannen zorgt er voor dat je meer parasympatisch wordt (je remt als het ware af). Dit is ontzettend belangrijk omdat het parasympatische stelsel een belangrijke rol speelt bij jouw voortplanting en spijsvertering. Hier geldt: stress heeft ALTIJD voorrang op je voortplantingsstelsel en jouw spijsverteringsstelsel. Zolang jouw lichaam denkt dat er gevaar is en ‘aan’ staat, is er geen ruimte of mogelijkheid om je voort te planten. Er is tenslotte gevaar.

Helemaal in de huidige tijd wordt er steeds meer van ons verwacht, we vereisen veel van onszelf en willen alles nog net niet perfect doen. Ik weet er alles van en zat eind 2020 zeker op het randje van burn-out. Deze inzichten en de bevestiging van mijn lichaam op gezonde voeding en meer ontspanning, hebben mij doen inzien hoe belangrijk ‘selfcare’ is. Dingen die ik graag doe:
🌿Wandelen in de natuur of een blokje om
🌿Ademhalingsoefeningen – al is het maar 3 minuten
🌿Dagelijks stilstaan waar ik dankbaar voor ben
🌿Eens per maand een ontspan massage
🌿Selfcare tijd inplannen – dus niet alleen plannen wat je moet doen, maar ook plannen dat je niks gaat doen.

Zit je nog met vragen? Stuur me gerust een berichtje of vul het kennismakingsformulier in.

Liefs, Natashja

Meer blogs

Scroll naar boven